Fermi ESPERANTO

**

Fermi Esperantaj verkistoj

**
**
**
**
2013 AG-02
Diaporama

Fermi  2013 Assemblée générale

Fermi  Réunions

Kristana angulo
Muziko
Elŝutajoj


Hori parolas pri Nagazaki - de MONTAIGU la 17/10/2019 : 18:02

Tragedio pro la atombomboj en Hiroima kaj Nagasaki
la 15an de oktobro 2019

Japanio estas la sola lando, kiu suferis pro atombomboj, tial multaj japanoj opinias, ke Japanio devas gvidi la mondon al sennuklearmila mondo, ratifante “la Pakton pri malpermeso de nukleaj armiloj” adoptitan en la Unuiintaj Nacioj la 7an de julio 2017.

Tiu pakto estis malfermita por subskribo la 20an de septembro 2017 kaj post ratifado de 50 tatoj i ekfunkcios. Antala 28a de februaro 2018, 56 tatoj subskribis, el kiuj 5 ratifis in. Sed strange Japanio rifuzis subskribi la pakton kun jena preteksto:

Japanio estas la sola lando, kiu suferis pro la atombomboj, tial i havas la komunan celon aboli nukleajn armilojn. Tamen aliflanke Norda Koreio

ekspluatas nukleajn armilojn, kaj tio estas tre serioza kaj ura minaco al paco kaj stabilo de la internacia mondo. Al la landoj kiel Norda Koreio, ordinaraj armiloj ne efikas, tial Japanio bezonas subtenon de Usono, kiu posedas nukleajn armilojn, sub la koalicio inter Japanio kaj Usono.

Se Japanio tuj ratifos la pakton, kiu malpermesas nukleajn armilojn, tio damaos justecon de la nuklea politiko de Usono kaj danerigos la vivon de la japanoj.

Kontrala japana registaro multaj homoj protestas. 203

Precipe tiuj, kiuj postvivis la atombombadon en agusto 1945, forte deziras, ke Japanio ratifu la pakton. Hodiami tradukos spertojn de atombombitoj en Hiroima kaj Nagasaki el artikoloj aperintaj en urnaloj.

Blanka lumo kuris tra la lerneja sportejo

verkita de s-ino Jamada Reiko naskiinta en 1934, nun loanta en Tokio,
tradukita el la
urnalo Akahata eldonita la 4an de decembro 2017

Je la 8a horo la 6an de agusto 1945, mi, 11-jara lernantino, estis en la sportejo de

la elementa lernejo Koi kun aliaj gelernantoj. Mi vidis aviadilon fluganta alte kontrala blua ielo.

“Belege!”
i ekrevenis, kaj tiun momenton blanka lumo trakuris la lernejan sportejon, kaj tuj poste venis eksploda ventego. Sablo trafis nin. Ni kuregis al la irmejoj lala monteto. Jam ili estis plenaj de homoj, kaj multaj staris ekstere en la nigra, nuklea pluvo.

Kiam mi revenis hejmen kun mia pliaa fratino, mi renkontis multajn vunditojn. Iu virino vokis la nomon de mia fratino, sed i estis tiel nigra, ke mi ne povis rekoni, kiu i estas, kaj ni forkuris. Ankoranun mi demandas

min pri tio kaj bedaras pro mia ago. 204

Mia amiko perdis sian patrinon. Kiam i hejme atendis la patrinon kun siaj 4 gefratoj, en la venonta tago enkuris nigra maso en la domon. i pensis, ke i estas nigra hundo, sed ne. i estis ia patrino. i falis tie kaj tuj mortis. Ili bruligis ian kadavron en la ardeno.

Post 3 tagoj de la katastrofo oni komencis kolekti kadavrojn kuantajn ie sur la stratoj kaj bruligis ilin en la sportejo de la elementa lernejo. Oni diras, ke irka2300 kadavroj estis bruligitaj kiel sennomuloj. Mi ne forgesas voojn de la vunditoj. Tiu memoro obsedas min.

Mia patro estis bombita en la konstruao unu kilometron for de la epicentro. Li estis savita el la detruitaoj, sed lia korpo estis kovrita de sango kaj vitrapecetoj. Poste el lia korpo aperadis tiuj pecetoj, kaj post 20 jaroj li suferis pro pluma kancero kaj lekemio, kaj mortis kun oftaj spasmoj.

Mi komencis rakonti pri mia sperto, sciante, ke multaj homoj suferas pro la sekvaoj de la atombombado. Mi rakontis ne nur en Japanio, sed ankaen eksterlando. Mi renkontis enepon de tiama usona prezidento Truman, kiu ordonis la uzon de atombomboj sur Japanio. Mi rakontis ankaal lernantoj en Usono. Ili larmis kaj diris al mi, “Usono faris teruran aferon al la japanoj. Estas certe, ke ili malamas Usonon”. Mi respondis, ke ni ne malamas Usonon, sed malamas nukleajn armilojn. Tiun momenton revenis al ilia mieno ridetoj.

Mi volas, ke iuj sciu, kio okazis en Hiroima tiun tagon kaj pro kia malfacilo la atombombitoj suferis poste, kaj ke la nukleaj armiloj estas tiuj de diablo.

205

Unufoje mi forviis la atombombon el mia memoro

kaj mi laboris en fabriko de
Nagasaki. Kiam mi sidi
is e mia tablo, mi ricevis fortan lumon. Kiam mi elrampis el la detruita konstruao, io aniis ekstere. Fajrego kaj nigra ielo. Vunditoj kun starantaj haroj, kun sango el la kapo ....

En la rifuejo mi adis, ke neniu pluvivis en mia distrikto. Poste mia juna fratino 11-jara estis trovita morta hejme, kaj la patrino kaj la fratino 14-jara malaperis. Mi neniam havis informon pri ili. Mia patro jam june mortis, Mi havis peksenton pro tio, ke nur mi pluvivis, tamen mi decidis antaeniri, forgesinte la atombombadon. Mi neniam parolis kun miaj samklasanoj pri mia sperto pri la atombombo.

30 jarojn poste mi komencis retrorigardi la pasintecon. Mi havis presejon kaj foje legis tesktojn pri la

206

verkita
Jamagu
i
91-jara,
Nagaski,
tradukita el la artikolo de la
urnalo Asahi la 10an de agusto 2019

de s-ino Kazuko loanta en

La 9an de agusto 1945 mi estis 17-jara Micubii en Urakami,

atombombitoj, kaj rememoris miajn gepatrojn kaj fratinojn. Mi opiniis, ke tia tragedio neniam ripetiu. Iun tagon, kiam la ielo estis same bela kiel tiu tago, naskiis poemo en mia koro.

34 jarojn post tiu tago
mi dankas al la blua
ielo,
ar nun ne estas milito en Japanio.

Kiam estis milito,
homoj ne povis dormi e
en nokto,

timigitaj de sirenoj pri aeratakoj,
pasigis mallumajn noktojn en
irmejo,
ne havante man
aon por malsata stomako, krom taso da supo kiel akvo kun folioj de batato.

Tamen homoj iris al batalkampoj
ne nur patroj, sed anka
filoj,
kun peza pafilo por mortigi homojn.

Knabinoj 15-jaraj faris armilojn
per fajliloj tagnokte por mortigi homojn.

Kaj en la varmega tago kun brila suno estis faligita unu atombombo
sur Urakami en la urbo Nagasaki.

i eksplodis kun lumego, varmego kaj ventego, kiujn neniam antae homoj spertis.

Membroj de miloj da homoj disiis, 207

intestoj elfluiis,

vermoj rampis sur la hato. Vivantoj seris siajn familianojn,

trovis iliajn kadavrojn kaj bruligis. Fumo el la bruligataj kadavroj leviis, sango el senkulpaj homoj

tinkturis rue la riveron Urakami. La urbo fariis ebena,

plena de krakantaj tegiloj kaj nigraj kadavroj. Finfine la milito finiis.
Finfine la milito fini
is, postlasinte keloidojn.

Sed mi ne plu havas gepatrojn, nek gefratojn. Homoj estas forgesemaj,

do ili ripetas erarojn,
sed ili ne forgesu tiun tragedion, ili ne ripetu tian tragedion, neniam kaj neniam....

208

Preejo Urakami
post la atombombado

Fumoj el kremaciataj kadavroj

Verkita de s-ro Tanaka Joimicu 92-jara, nun loanta en Tokio, tradukita el la artikolo de la urnalo Akahata la 22an de majo 2019

Kiam mi estis 18-jara, mi estis sendita al la kontraaera artilerio sur la monteto Konpira en Nagasaki.

La 9an de agusto 1945, tuj antala atombombado, la soldatoj estis ordonitaj prepari sin por la kontrapafado kaj kuris al la pozicio. Dume mi adis siblan sonon, kaj je la krioj de la bandestro “Eksplodo proksima! Kuu!”, mi faligis min teren kun oreloj kovritaj de la manoj. La lumo estis tiel forta, ke mi travidus ostojn en miaj fingroj.

Mi estis forblovita 10 metrojn kaj falis en la kloakon. Mi elrampis kaj trovis, ke la monteto kovritaj de verdaoj fariis bruna, tial mi pensis, ke miaj okuloj difektiis.

La centro de la urbo Nagasaki estis en flamego. Baldaekfalis nigra pluvo, kaj faris nigrajn striojn sur la emizo.

Ni estis ordonita esplori la damaojn kaj iris al la kuirejo, magazeno kaj lavejo. Tie kolektiis irka30 lernantoj. Ili perdis harojn kaj tiel serioze brulvundiis, ke mi ne povis scii, u ili estas viroj avirinoj. Mi donis

209

akvon al ili, sed ili ne povis trinki in, ar iliaj goroj estis brulvunditaj.

Poste mi estis ordonitaj iri al la kremaciejo. Kava tereno, kie estis forbruligitaj barakoj, estis uzata kiel kremaciejo. Ni bruligadis po 40-50 kadavroj. Iu soldato legis sutron al ili.

La 10an ni estis ordonitaj iri al rifuejo. Tamen i estis nur tereno kun sternitaj lankovriloj. Ne estis medikamento, do oni ne povis kuraci la suferantojn. Ni donis akvon kaj kaon al ili. Kiam homoj mortis, ni bruligis ilin.

Poste mi mem suferis pro akuta radiomalsano kaj suferis pro alta febro kaj lakso. Mia amiko perdis harojn, sur lia hato aperis purpuraj makuloj kaj la buoj sangis. Li baldamortis, dirante, ke li atendos min en la alia mondo.

Post la milito mi laboris en la gubernio Ooita en la eduka kampo kaj rakontis mian sperton en Nagasaki al gelernantoj.

En tiu tago nur per unu atombombo multege da homoj mortis en la varmo de 3000 gradoj. Ja okazas enun militoj en la mondo, sed ne ekzistas aliaj armiloj krom atombombo, kiuj povas mortigi pli ol centmil homojn momente, malnormaligas genojn kaj malfaciligas la vivadon. Nukleaj armiloj postulas mortojn een postaj generacioj. Japanio estas la sola lando, kiu suferis pro atombombo du fojojn, do estas nia devo aboligi nukleajn armilojn.

Mi versadas poemojn pri mia sperto en Nagasaki. Jen estas unu el tiuj poemoj.

210

Ne estingu la subbrulojn

La 11an de agusto 1945 Bruligita urbo Nagasaki.

Tie kaj i tie ankahodiasubbrulas multaj fumoj.

Foje nigre, foje flave, anias la koloroj.

En la kavo apud la strato, apud la rompiinta muro, tavole kuas kadavroj, Atiuj kadavroj brulas.

En ventoj
fumoj kurbi
as,
foje rekti
as,
fumoj, fumoj,

u ili estas
a
bedaro fortianta epost la morto, asenvoaj vooj
vokantaj gepatrojn kaj gefilojn?

Sennomaj homoj, u vi

211

jam brulmortigitaj
per varmegaj lumoj el la atombombo, nun, denove, en tiu kavo,
brulas kiel fajro?

Senvoaj homoj,
el tiu
i infera mondo,
kie
io perdiis,
profundan mal
ojon,
bolantan koleron,
kolektu kaj bruligu,
kaj neniam estingu la subbrulojn.

Alta estas la ielo de Nagasaki.
(En la tria tago post la katastrofo dum kremaciado de

kadavroj, mia koro estis plenplena de kolero.)

212

Bildo desegnita de atombombito

En la projekto desegni sperton en Hiroima kaj Nagasaki multaj

atombombitoj partoprenis. Aperis libroj kaj okazis/as

ekspozicioj.

Tero leviis, homoj forflugis, fajroj okazis

Verkita de s-ino Hanagaki Rumi 79-jara, loanta en Kioto,

tradukita el la artikolo de la urnalo Akahata la 6an de agusto 2019

(Foto: i parolas pri sia sperto en radiostacio)

En 2003 mi partoprenis en la ceremonio por memori la mortintojn en Hiroima. Reveninte hejmen, mi komencis skribi raporton pri i, kaj tiun momenton subite reaperis en mia kapo pejzao pri lanterno-flosado. Mi demandis min, kio i estas. Mi estis subpremita de la revenantaj memoroj kaj tremante mi tenis min e la lito de mia nepo.

Malgratiuj okaj memoroj, mi finis verki raporton pri la ceremonio. Kiam mi relegis in, mi ne povis legi in pro larmoj, kaj kiam mi korektis la enhavon, denove nova memoro revenis. Tio estis terura momento.

La 6an de agusto 1945, mi lois en la distrikto Misasa-Honmai en la urbo Hiroima. Alarmo pri aeratako nuliis, do mi revenis hejmen kaj en la dua etao de mia domo mi ludis. Kiam la atombombo estis faligita, mi sentis la teron levii kaj poste venis terura bruego. Pro varmegaj ondoj kaj impulsaj ondoj fenestroj kaj kurtenoj

213

estis forblovitaj. Kojno el meblo pikiis en mian kapon kaj la angulo de la ranko enpuiis en mian frunton.

Avino en lito estis forblovita kun lito, sed ne vundiis. Ankapatrino en la ardeno kun mia frato sur la dorso estis forblovita, sed nenio serioza okazis al ili. Baldavidiis fajroj en diversaj lokoj. Onklino trovis tiraron kaj portis la avinon sur i. Ni fuis en la najbaran bambuan arbaron. i trovis getaojn, lignajn sandalojn, por mi.

En la bambua arbaro estis kokinejo. Mi vidis senkapajn kokinojn, ankasenkapan katon kaj multajn cikadojn mortaj sur arboj. Bambuaj folioj ekflamis, kaj bambuoj eksplodis kun krakadoj. Mi estis surprizita, vidante mian patrinon piki kadavrojn per stango. i provis forpeli kokinojn, kiuj bekpikis ilin.

Dum mi fuis, mi vidis pupon, kiu similis al la pupo, kiun mia patrino faris por mi. i bruletis. Mi sentis grandan malojon.

Kiam mia patrino reprenis mian fraton de sur la dorso, hato e liaj sidvangoj deiriis, eble ar li ricevis varmegon de fajro. i tranis parton de sia vestao, moligis in en manoj kaj metis in e liajn

214

sidvangojn.
Filo de mia

onklino, Tojohiko, lernanto en la unua lernojaro, estis en la

lernejo. Post tritaga serado ni trovis lin sur la riverbordo kaj tie bruligis lin. Multaj homoj plonis en la riveron, kaj mortinte ili estis portitaj al la maro kaj revenis pro tajdoj, kaj fine atingis la riverbordon. Mia onklino vizitis tiun lokon iun jaron is sia morto. Lala riverbordoj de Hiroima ofte vidias tia pejzao.

Mia patrino mortis en la ao de 84 jaroj pro kancero. Mi fartas bone, sed mia filino, kiu suferis pro renmalsano, fariis melankolia, sin mortigis. Mi kritikas min pro ia morto. Kiam mi adas, ke miaj gefiloj kaj genepoj ne fartas bone, mi timas, ke mia elmetio al radioaktiveco el la atombombo povis kazi ilian malsanion.

Mi nun agadas, rakontante mian sperton en kaj ekster Japanio. Por efektivigi sennuklearmilan mondon ni devas agadi energie. Ni estu la lastaj suferantoj pro nukleaj armiloj. La japana registaro rifuzis subskribi por la internacia pakto por aboli nukleajn armilojn, sed i subskribu. La mondo mokas Japanion.

Foje mi vizitas la Pacparkon en Hiroima, kaj tiam mi kutimas fari unu aferon. Mi batetas la teron per bastono kaj salutas la mortintojn, verante akvon el botelo. Sub tiu parko estas multaj ostoj, kiuj ne estis kolektitaj. Mi alparolis al ili, “Vi sentis varmegon tiun tagon. Trinku akvon. Ni uras al vi, ke ni neniam ripetos tiun eraron, uzon de nukleaj armiloj”.

215

Mi rakontados pri teruro de atombombo

Verkita
Jama
aki
85-jara,
Nagasaki,
tradukita el la artikolo de la
urnalo Akahata la 30an de julio 2019

(Foto: li parolas en la ceremonio en Nagasaki)

Kiam komenciis la dua mondmilito, mi estis en la dua lernojaro de elementa lernejo. en Nagasaki. La milito ankoradaris, kiam mi estis en la 6a lernojaro. En tiu somero Usono bombis Hiroima-on kaj Nagasaki-on per atombomboj. Mia familio konsistis el 9 familianoj; gepatroj kaj 7 infanoj. Tiun tempon mia patrino rifuis al sia eksa familio kun siaj kvar gefiloj. La 9an de agusto mia patro iris al la fabriko de elektra kompanio Micumii kaj mia pliaa frato iris al fabriko por fari armilojn.

Kiam mi eniris en la maĝĉambron de la verando kun mia emela frato, dirante, “Mi estas malsata!”, blua lumo trakuris la domon kun bruego. Kiam mi levis mian kapon, mi trovis, ke la muro falis, tegiloj kaj mebleoj estis disetitaj sur la plankon kaj la tegmento malaperis. Mi povis vidi la ielon.

Unu horon poste mia frato revenis hejmen. Ni kune rifuis al la najbara irmejo. i jam estis plena de virinoj kaj infanoj. Infanoj, kiuj estis ekster la domo, brulvundiis

216

de s-ro Joiroo loanta en

sur la nudaj korpopartoj kaj aliaj kriis pro pikvundoj de vitraoj.

Ni atendis mian patron dumnokte. En la venonta mateno ni triope iris al la fabriko de mia patro. i situis 500 metrojn for de la epicentro. Sur la stratoj multaj homoj kuis mortaj. En riveroj flosis multaj kadavroj. Mi vidis junulinon kun blanka zono en la rivero. Mi pli bone vidis in kaj trovis, ke i ne estis zono, sed intesto eliinta el ia ventro.

La fabriko de mia patro detruiis nur kun skeleta feraoj. Mia patro fariis nigre velinta kadavro same kiel aliaj homoj. Ni bruligis lin surloke, kolektinte restintajn lignaojn. Ni preis por li, plektante manojn. Kiam mi levis mian vizaon, mi vidis liajn piedojn en flamoj. Mi ne povis plu vidi tion. Homoj de la kompanio diris al ni, ke ni revenu la sekvantan tagon. En la sekvanta matemo ni iris al la kompanio. Kadavro de mia patro ne estis plene bruligita. Kiam mi provis preni oston el la kranio, i rompiis. Terurite ni forkuris. Ankotanun mi foje rememoras tiun pejzaon.

Post emeritio, mi laboras kiel rakontisto pri la tragedio en “Pacasocio de Nagasaki”. Mi rakontas ne nur pri mia sperto, sed ankapri teruro de atombombo, nome varmega lumo, eksploda ventego kaj radioaktiveco. Nur en la lasta jaro mi prelegis 50 fojojn. Pri la teruro de radioaktiveco, mi parolis pri miaf oftaj malsanioj. Kiam mi estis 32-jara, mi enhospitaliis pro akutaj hepatmalsano kaj nefrito. Ekde tiu tempo mi enhospitaliis 15 fojojn antamia emeritio. Mi opinias,

217

ke tio estis kazita de radioaktiveco el la atombombo. Tiutempe mi eniris en la urbon pli ol 10 fojojn.

Mi opinias, ke la tasko de la atombombitoj estas rakonti kruelan realon de atombombo. Mi esperas, ke plej multaj tatestroj vizitos la muzeojn de atombomboj kaj scios la realon de la damaoj, askultante rakontojn de atombombitoj. Precipe mi forte deziras, ke la japana registaro montru sian decidon kontranukleaj armiloj. Mi tre bedaras, ke i iam sekvas la usonan politikon.

La japana registaro fanfaronas, sed nenion faras

Jene la japana registaro parolis en la Unuiintaj Nacioj:

La japana registaro respondeca pri la vivo kaj proprietaĵoj de la japanio taŭge alfrontas al la reala danĝero, sincere trabatos la vojon al redukto de nukleaj armiloj, ludos la rolon de peranto inter landoj posedantaj nukleajn armilojn kaj landoj subtenantaj tiun pakton kaj strebos realisme, praktike kaj persiste por la celo.

Sed mi neniam adis, ke i faris ion por abolo de nukleaj armiloj. La efministro Abe estas lojala hundo de Trump, do li iam sekvas la mastron, neniam kontrabojante.

218

 


Calendar
Webmaster - Infos
Connexion
Votre login :

Votre mot de passe :

Se souvenir de moi

Mot de passe perdu ?
Pas encore membre ?

Nombro da membroj 2 membroj

Les derniers inscrits

-  KylianFr  -  JEANPaul  

Konektitaj 21

Nombro da membroj 21 vizitantoj
Nombro da membroj 0 membro

Statistiques

  vizitantoj

Record connexions simultanées :
389, le 22.12.2022

» Forum : 3
» Sujets : 0
» Réponses : 0

Ajouter aux favoris Recommander ce site Skribi al MONTAIGU movebla versio

Visits

   vizitantoj

   vizitantoj en linio

Kiu vizitas

En ligne


Canada Canada : 1
Russia Russia : 8
United States United States : 4

Visiteurs/pays cette année

Australia Australia 44
Austria Austria 1
Belgium Belgium 8
Brazil Brazil 1
Bulgaria Bulgaria 8
Canada Canada 2692
China China 12
Czech Republic Czech Republic 5
Denmark Denmark 4
Europe Europe 3
Finland Finland 2
France France 245
Germany Germany 316
Greece Greece 5
Guinea Guinea 1
India India 1
Indonesia Indonesia 2
Iran Iran 1
Iraq Iraq 1
Israel Israel 5
Italy Italy 35
Japan Japan 9
Kazakhstan Kazakhstan 1
Korea Korea 1
Latvia Latvia 1
Lebanon Lebanon 1
Mexico Mexico 1
Netherlands Netherlands 48
New Zealand New Zealand 14
Norway Norway 10
Poland Poland 7
Romania Romania 26
Russia Russia 21
Saudi Arabia Saudi Arabia 11
Slovak Republic Slovak Republic 2
Slovenia Slovenia 1
South Africa South Africa 1
Spain Spain 1
Sweden Sweden 15
Switzerland Switzerland 19
Thailand Thailand 3
Turkey Turkey 2
Ukraine Ukraine 2
United Kingdom United Kingdom 177
United States United States 4019
United States United States 7751

Vous venez de :

Special !
^ Supre ^