LA ETA ESPERANTISTO -  

 ĵurnalo de E-a Klubo de Cherbourg ( Francio) – El nia speciala raportisto, Bernard Trubert, en Bolonjo-ĉe-la maro.- La 9-an de Aŭgusto 1905.

                   ĈU IO NOVA OkAZAS EN NIA MONDO ?

                         Nova Pentekosto fariĝas en Boulogne.

                                                       Kion de longe nia mondo revadis, tion Zamenof faris. Imagu sep cent gehomoj alvenantaj, ne sur kameloj, kiel faris iam la tri magoj, sed per novaj veturiloj, por partopreni samtempe dezirindan kaj timindan eventon. Ĉu la mirinda neŭtrala interkomprenilo de la pola kuracisto, Zamenof, povas uziĝi por la ĉiutagaj bezonoj kaj tiel fariĝi esperdona ilo por ke la homoj ekkomprenu  kaj ekamu unu alian ?

Hodiaŭ, mi povas doni al vi, karaj amikoj, kiuj ne havas la bonŝancon vivi kun ni la feston de l’entuziasmo, ke E-o funkcias. Laŭ la deziro de la organizantoj, la kongreso mem ne tuŝis demandojn religiajn aŭ politikajn. Tamen mi estas certa ke ĉiuj pensis pri la pentekosto. Ankaŭ ĉi-tie, loĝis alvenantoj el ĉiu nacio sub la ĉielo. Se ne paroli pri la eŭropaj landoj, mi renkontis Rusianojn,Ĉilanojn,Japananojn,Kanadanojn, Meksikanojn,Peruanojn,Persanojn, kaj Usonanojn. Ĉiuj kantis la mirindaĵojn de la nova lingvo.Mi ja scias, vi demandas min ĉu ili rakontis unu alian bonajn historietojn,kiuj ĝojigas nian kutiman vivon. Tre precize, mi ne povas diri. Ne forgesu ke estis la unua fojo ke esperanto estis uzata inter preskaŭ milo da diverslandanoj. Kaj ni estis genovuloj tro impresiĝemaj, kies koro invadis la cerbon kaj kies frapa ilumino paralizas la parolkapablecon. Kredu min, ni ne estis gemutuloj. Male ! Sed la ĉiutaga vivo ŝajnis al ni tre malproksima mondo. Ni estis antaŭ nia revo efektiviĝanta. Ni estis senĉese ripetantaj la samajn frazojn : «  Tio estas la plej bela tago de mia vivo ! » - «  Neniam, eĉ en la pli frenezaj miaj revoj, mi pensis vidi tiun ĉi momenton ! » Tiel diris ankaŭ la ĉarmaj Hispaninoj kun koloraj ŝaloj, kiujn mi renkontis sur la marborda strato dum supre balanciĝis verdaj flagoj kun la stelo de l’espero.La entuziasmo estis ankoraŭ pli granda ĉe tiuj, kiuj devas regi tre malfacilajn lingvojn. Mi memoras pri tiu japanano kiu samtempe ploris kaj parolis. Kaj mi tre facile komprenis lin malgraŭ la malfacilaĵo de lia nazparolado.

                                                                             Sed, kredu min, kiam ni kuniĝis en la granda teatro por aŭskulti la festparoladon, neniu dormetis. Ĉiuj, ni estis streĉantaj la orelojn por ke ni ne perdu eĉ unu vorton el la pritraktataj temoj. Eĉ se foje la preleganto lanĉis novajn dirmanierojn por reliefigi siajn ideojn, ni, post rapida momento de hezito, tuj retrovis la fadenon de la afero. Kaj, kiam venis momento por diskutado, la estro penegis por organizi laŭvican intervenon.

Sed mi sentas min  senpova kaj senparola por rakonti al vi la fabelan momenton, kiam oni anoncis la alvenon de nia kara fondinto. Ne dubu pri tio, ke ĉiuj volis ekkrii : «  Ĉi-tiu estas la profeto ! » Religia tremo kaptis nin. Subita emociego skuis niajn viscerojn. Tiajn momentojn oni vidas nur unu fojo dum la tuta vivo. Subite eksonas la muziko de l’himno  La Espero. Rapidaj kiel sago, ni ĉiuj unumove stariĝas kaj kantas :

                                    En la mondon venis nova sento,

                                     Tra la mondo iras forta voko.

                                               Kaj jen sur scenejo, kun la kongresestraro, eniras la amata Majstro.Ĉiuj tondre aplaŭdas. Kaj svinge ŝvebas en aero ŝaloj, flagoj, tukoj, ĉapoj, manoj kaj eĉ kolieroj. Ne demandu kian homon ni vidas. Ne zorgu ĉu li estas alta aŭ malalta, timema aŭ fiera ; ĉu lia barbo estas nigra aŭ griza ; Ĉu liaj okulvitroj estas rondaj aŭ aliformaj. En ĉi-tiu momento ni pensas : «  Neniam tia afero estas vidita en nia mondo ! » aŭ «  Multaj deziris vidi tion, kion vi vidas, sed ili ne vidis ; kaj aŭdi tion, kion vi aŭdas, sed ili ne aŭdis ! » Kiom da tempo daŭris tiu ekcita momento ? Plurfoje, la aklama bruo ŝajnis malfortiĝi, sed ĉiufoje alia flanko de la homamaso relanĉis la ĝojan tondron. Certe duonhoro estis pasinta, kiam la kongresestro, la franco Sebert, etendite sian manon, signis ke la Majstro estas ekparolonta :.

                                                                       Multaj ne povis reteni larmojn, kiam tra silento sonis per tremanta voĉo : «  Mi salutas vin, karaj samideanoj, fratoj kaj fratinoj el la granda tutmonda homa familio…….Sankta estas por ni la hodiaŭa tago….Tra la aero de nia salono flugas misteraj sonoj, sonoj tre mallaŭtaj, ne aŭdeblaj por orelo, sed senteblaj por ĉiu animo sentema : ĝi estas la sonoj de io granda, kio NUN naskiĝas….Ni ĉiuj sentas nin kiel membroj de unu nacio, kiel membroj de unu familio….Komenciĝas …la reciproka kompreniĝado kaj fratiĝado de la diverspopolaj membroj de la homaro…Benata estu la tago, kaj grandaj estu ĝiaj sekvoj ».

                                                                   Eĉ muŝon flugantan oni povus aŭdi. Tiuj, kiuj uzis la naztukon, senbrue faris. La profeto ĵus ĉesis, nevidebla forto faris ke ni ne aplaŭdis. Io nedifinebla sentigis al ni ke ĉia bruo estus kvazaŭ sakrilegio. Ankaŭ la Majstro sentis fortegan emocion. Lia animo vibris el misteraj ondoj kaj divenis el la atentemaj vizaĝoj, alvokon al plia mesaĝo. Tiam, lia voĉo fariĝis pli laŭta, pli firma. Li dankis tiujn, kiuj antaŭ li, revis pri interhoma komunikado.Kaj fine, kiel cezaro antaŭ la Rubikono, proponis preĝon :

                           Al Vi, ho potenca senkorpa mistero,

                            Hodiaŭ ni preĝas...

                             Por reŭnuigi la homaron,

                            Subtenu nin…

                             La verdan standardon tre alte ni tenos

                             Kaj amo kaj vero

                             Ekregos sur tero…..

Tiam Zamenof residis, denove aklamata senfine.Vi ja scias ke mi ŝatus alproksimiĝi al la Majstro kaj meti precizajn demandojn pri lia vivo kaj lia mesaĝo. Sed kiel fari ? Mi konfuze sentis ke koncerne la mesaĝon ĉio estis dirinta kaj koncerne lian vivon ĉia demando certe aperus kiel bagatelo. Se iam mi estos via raportanto el Varsovio, tiam, ĉe aliaj cirkonstancoj, mi eble povos alparoli lin pri pli personaj demandoj

                                                   Jen, karaj geamikoj, kion mi travivis dum tiuj neforgeseblaj tagoj. Dio scias kio okazos en la sekvantaj jaroj . Sciu, ke io-ajn okazos – eble la plej malbona- sed l’iluminado de tiu simpla kaj sincera amikaro ĉirkaŭ nia kara lingvo, ĉiam indikos al mi pozitivan vojon en nia ŝanĝiĝema mondo. Ne diru ke mi kokerikas laŭ la franca maniero. Post longa tempo, kiam mi kaj aliaj ne plu estos en ĉi-tiu mondo, nova junularo leviĝos kaj frontos la mondon kun la nerezistebla forto de la Boulojnia iluminado.

Iam ili diros : Ho, kara momento de l’Bulonja tempo !

                              Mi senprokraste revenos al vi. Mi kunportas la belegan ŝalon, kiun donis al mi unu el la ĉarmaj Hispaninoj, post kiam mi parolis al ŝi pri la aktiveco de nia grupo por nia afero. Ni ne mankos returne fari donacon al la grupo de Barcelono.